รายวิชา “เศรษฐกิจพอเพียง” เรียนรู้ปรัชญาแห่งชีวิตที่เพียงพอ

มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง โดยสำนักวิชาการจัดการ ได้จัดการเรียนการสอน รายวิชาเศรษฐกิจพอเพียง (รหัสวิชา 1202364) เพื่อสืบสานแนวพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช โดยอาจารย์ผู้สอน ผศ.ดร.ร่มเย็น โกไศยกานนท์ ได้ให้สัมภาษณ์ เกี่ยวกับการเรียนการสอนรายวิชานี้ว่า เป็นวิชาเลือกให้แก่นักศึกษาสาขาวิชาเศรษฐศาสตร์ รวมถึงสาขาวิชาอื่นๆ เพื่อได้ซึบซัมความหมายแห่งปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง และให้แนวคิดอันดีงามนี้สถิตย์อยู่ในใบปริญญาของเหล่าบัณฑิต ที่จะก้าวออกไปเป็นผู้พัฒนาประเทศชาติในอนาคต


ความรู้สึกในการเตรียมการสอน รายวิชาเศรษฐกิจพอเพียง
เมื่อเริ่มแรกศึกษา “เศรษฐกิจพอเพียง” ทำให้พบว่าเศรษฐกิจพอเพียงเป็น “ปรัชญา” ไม่ใช่ทฤษฎี และสามารถนำมาปรับใช้ได้ในทุกศาสตร์ ไม่จำกัดแค่เพียงเศรษฐศาสตร์เท่านั้น โดยพื้นฐานแล้วได้ศึกษามาทางด้านเศรษฐศาสตร์พัฒนา ทำให้หลายครั้งที่หลงคิดคลาดเคลื่อนเกี่ยวกับคำว่า “เศรษฐกิจพอเพียง” ว่าเป็นทฤษฎีอีกทฤษฎีหนึ่ง แต่จริงๆ แล้วไม่ใช่เลย
เมื่อครั้งออกแบบการสอน พบว่าสิ่งที่ยากคือการทำให้นักศึกษาที่เรียนเศรษฐศาสตร์เข้าใจว่า “เศรษฐกิจพอเพียง” ไม่ใช่ทฤษฎีแบบที่เราเข้าใจ แต่เป็นหลักปรัชญา จะต้องทำให้นักศึกษาได้เข้าใจในแง่มุมนี้ ทำให้นักศึกษาทดลองนำหลักเศรษฐกิจพอเพียงไปปฏิบัติจริงๆ ซึ่งปรัชญานี้สามารถนำมาประยุกต์ใช้ได้ในหลายระดับ ทั้งระดับส่วนบุคคล ระดับครัวเรือน ระดับชุมชน หรือจะคิดไปไกลถึงระดับประเทศก็สามารถทำได้ เป้าประสงค์คืออยากให้นักศึกษาเห็นว่าหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงนี้ทำได้จริง

สิ่งที่คนมักเข้าใจผิดเกี่ยวกับหลักเศรษฐกิจพอเพียงคืออะไร
คนส่วนใหญ่มักเข้าใจผิดว่าเศรษฐกิจพอเพียงจะต้องเป็นภาคเกษตรเท่านั้น ต้องทำทุกอย่างเองโดยไม่พึ่งพาตลาดภายนอกเลย ซึ่งไม่เป็นความจริง แม้ว่ารายวิชาที่สอนจะมีการสอนเกษตรทฤษฎีใหม่ ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงที่ในหลวงพระราชทานแนวคิดเกษตรทฤษฎีใหม่ สิ่งนี้นี่เองที่เป็นหลักทฤษฎี เพราะต้องเรียนรู้การแบ่งพื้นที่ การเลี้ยงสัตว์ การปลูกพืชผัก ในขณะเดียวกันเราได้สอนนักศึกษาให้รู้ว่ามีภาคธุรกิจอื่นๆ ที่สามารถนำหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงมาประยุกต์ใช้ได้ เช่น ภาคอุตสาหกรรม ภาคบริการ

 

วิธีการสอนให้นักศึกษาเข้าใจอย่างแท้จริง
เริ่มจากการสอนให้นักศึกษาเข้าใจหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงเสียก่อน จากนั้นได้พานักศึกษาไปพบบุคคลต้นแบบด้านการน้อมนำเศรษฐกิจพอเพียงมาใช้ในชีวิตจริง ซึ่งมีหลายท่านในจังหวัดเชียงราย 
เมื่อนักศึกษาได้เรียนรู้จากประสบการณ์ตรงของบุคคลต้นแบบแล้วก็เกิดความซาบซึ้ง เข้าใจ และได้เรียนรู้ว่าหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงนั้นสามารถทำได้จริงๆ ประยุกต์ใช้ได้จริงตามแต่ละบุคคล นอกจากนี้ยังได้มอบการบ้านให้นักศึกษาได้ทดลองนำหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงมาใช้กับโจทย์ เช่น การเลือกซื้อคอมพิวเตอร์ โดยใช้หลักการดังกล่าว ซึ่งพบว่านักศึกษามีความรู้และเข้าใจหลักการนำปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงมาใช้



“เศรษฐกิจพอเพียง” เหมาะกับใครบ้าง

หลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงนั้นเหมาะกับทุกคน เพราะเป็นการประยุกต์ใช้ของแต่ละบุคคล ไม่มีสูตรตายตัวว่าต้องเป็นแบบนี้ ตัดสินใจอย่างนี้ ตัวเราเองจะรู้ดีที่สุดว่าทางสายกลางของเราคืออะไร ภูมิคุ้มกันคืออะไร เรียนรู้ความเป็นเหตุเป็นผล โดยอยู่บนพื้นฐานของจริยธรรมของแต่ละบุคคล รวมๆ แล้วเราต้องดูเรื่องความสมดุลของชีวิต ถ้าเราคิดตามหลักเหตุผลแล้วเราก็สามารถใช้ชีวิตอยู่ได้ด้วยความสุขในทุกเรื่องของชีวิต

  • 9109 ครั้ง